هنگامیکه پیامبر گرامی مان حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم در ماه ربیع الاول سال اول هجری به مدینة منوره هجرت کردند، و ماه محرم سال دوم هجری را در مدینه سپری نمودند، دیدند که یهود در روز عاشورا روزه می گیرند، زیرا پیامبرشان موسی علیه السلام این روز را روزه می گرفت. آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم یارانش را به روزه گرفتن این روز امر نمود. صبح روز دهم محرم بود که آن حضرت صلی الله علیه وآله وسلم دستور دادند تا همگی این روز را روزه بگیرند در حالیکه بعضی از مردم مانند روزهای دیگر شروع به خوردن و نوشیدن کرده بودند، آنحضرت صلی الله علیه وآله وسلم به قریه ها و دهکده های اطراف مدینه نیز اشخاصی فرستاد تا به مردم اطلاع دهند که روزه بگیرند و کسانیکه در این روز شروع به خوردن و نوشیدن نموده بودند نیز از خوردن و نوشیدن امتناع ورزند و بقیة روز را روزه بگیرند، در این مورد احادیث زیادی روایت شده است که ما بطور نمونه به ذکر چندی اکتفا می کنیم:
1- از سلمه بن اکوع رضی الله عنه روایت است که آنحضرت صلی الله علیه وآله وسلم به مردی از قبیلة اسلم امر نمود تا به مردم اعلان نماید، کسی که تا حالا نخورده است روزه بگیرد زیرا امروز روز عاشورا است[18].
2- از مجزأة بن زاهر از پدرش روایت است که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم به روزه گرفتن عاشورا امر نمود و فرمود: »کسیکه روزه دار است پس روزه اش را تکمیل نماید و کسیکه روزه دار نیست باقی روز را روزه بگیرد».[19]
3- از بعجه بن عبدالله روایت است که وی از پدرش شنیده است که آنحضرت صلی الله علیه وآله وسلم روزی به آنها فرمود:« امروز روز عاشورا است پس روزه بگیرید«. شخصی از بنی عمرو بن عوف گفت: ای رسول خدا، من از نزد قومم آمدم در حالیکه بعضی از آنها روزه داشتند و بعضی دیگر نداشتند! پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: » برو به قومت بگو: کسانیکه روزه ندارند، روزه بگیرند و آنرا تکمیل نمایند«[20].
سبب نامگذاری عاشورا به این اسم
در مورد نامگذاری این روز به نام عاشورا اقوال و روایات متعددی ذکر شده است بعضی می گویند که سبب نامگذاری عاشورا به این نام همانا دهم ماه محرم است و این قول واضح تر و نزدیکتر به دهم ماه محرم است، و گفته شده است که عاشورا روزی است که خداوند تعالی ده پیامبرش را با ده کرامت افتخار بخشیده است که از قرار ذیل است.
اول: در این روز، خداوند موسی علیه السلام را نصرت بخشید، در دریا راه را برایش باز نمود تا از چنگ فرعون نجات یافت و فرعون با لشکرش غرق گردید.
دوم: در این روز کشتی نوح علیه السلام با سلامتی در جودی استقرار یافت.
سوم: در این روز یونس علیه السلام از شکم نهنگ نجات یافت.
چهارم: در این روز خداوند توبة آدم علیه السلام را پذیرفت.
پنجم: در این روز یوسف علیه السلام از قعر چاه تاریک بیرون آورده شد.
ششم: در این روز عیسی علیه السلام به دنیا آمد و در همین روز به آسمان برده شد.
هفتم: در این روز خداوند داود علیه السلام را مورد عفو و بخشش خود قرار داد.
هشتم: در این روز ابراهیم علیه السلام چشم به جهان گشود.
نهم: در این روز چشمان یعقوب علیه السلام دو باره روشن گردید و بینا شد.
دهم: در این روز گناهان گذشته و آیندة پیامبر بزرگ اسلام صلی الله علیه وآله وسلم بخشیده شد.[16]
درکتاب های تاریخ خصائص زیادی در مورد روز عاشورا ذکر شده است که ارتباطی به نامگذاری آن ندارد، و در مورد پیامبران باید گفت که خصائص و کرامات آنان بالاتر از این عدد است، و بعضی گفته اند که عاشورا بخاطر این، به این اسم نامگذاری شده است که خداوند امت محمد صلی الله علیه وآله وسلم را به ده کرامات مشرف ساخته است که بطور مختصر آنرا بیان می داریم:
1- ماه رجب که بر دیگر ماه ها فضیلت دارد.
2- ماه شعبان که بر دیگر ماه ها فضیلت دارد.
3- ماه مبارک رمضان که فضیلت آن بر همه آشکار است.
4- شب قدر که بهتر از هزار ماه است.
5- روز عید که روز پاداش دادن خداوند به بندگان است.
6- روز های ده گانة (ذی الحجه) که روزهای ذکر خداوند است.
7- روز عرفه که روزه گرفتن در این روز کفارة گناهان دو سال است.
8- روز عید اضحی یا روز قربانی که سبب نزدیکی به خداوند است.
9- روز های جمعه که بهترین روزهای هفته است.
روزه های نفلی»مستحب« در طول سال
علاوه بر ماه مبارک رمضان، گرفتن روزة نفلی که مسلمان را به خداوند نزدیک می کند، از پیامبر بزرگوارمان حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم ثابت است و امتش را نیز به آن ترغیب و تشویق نموده است چنانکه آنحضرت صلی الله علیه وآله وسلم فرموده است:»کسیکه یک روز، در راه خدا (بخاطر رضای خدا) روزه بگیرد، خداوند رویش را از آتش دوزخ به اندازة هفتاد سال دور نگه می دارد«[3]
و در حدیث قدسی از آنحضرت صلی الله علیه وآله وسلم روایت است که خداوند می فرماید:
»هر عمل فرزند آدم برای خود اوست غیر از روزه که آن برای من است و من پاداش آن را می دهم« [4] به همین منظور پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم به روزه گرفتن بعضی از روزهای سال ترغیب نموده اند تا سبب کامیابی و پیروزی بندة مسلمان در آخرت گردد، این روزه ها از قرار ذیل می باشد:
1ـ روزة داود علیه السلام افضل ترین روزة نفلی است، پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم به عبدالله ابن عمرو چنین توصیه می نماید: » یک روز، روزه بگیر و یک روز، نگیر، این روزة داود علیه السلام بوده است که افضل ترین روزه هاست« [5]
2ـ روزة شش روز ماه شوال: از ابو ایوب رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی علیه وآله وسلم فرمود: «کسی که رمضان را روزه گرفته و به دنبال آن شش روز از شوال را نیز روزه بگیرد. مانند آن است که همیشه روزه دار باشد.«[6]
3ـ روزه گرفتن سه روز از هر ماه: از ابوذر رضی الله عنه روایت است که پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:»ای اباذر! هر گاه خواستی سه روز از هر ماه روزه بگیری، پس سیزدهم، چهاردهم، و پانزدهم را روزه بگیر«[7].
4ـ روزة دوشنبه و پنجشنبه: از ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: »اعمال بندگان روز دوشنبه و پنجشنبه به خداوند عرضه می شود و من دوست دارم که عملم در حالیکه روزه دارهستم به خداوند عرضه شود«[8].
5ـ روزة روز عرفه: روز عرفه روز نهم ماه ذی الحجه است که حجاج در عرفات به حضور خداوند می ایستند، که روز بسیار بزرگ و عظیمی است، گرفتن روزه درین روز خجسته، گناهان دو سال را پاک می نماید، پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم چنین می فرماید: » امیدوارم که خداوند (بخاطر روزة، روز عرفه) گناهان سال قبل و بعدش را ببخشد«[9].
6ـ روزة ماه محرم: حضرت ابوهریره رضی الله عنه روایت می کند که رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:»بهترین روزه بعد از ماه رمضان، ماه محرم است، و بهترین نماز بعد از نماز های پنجگانه نماز شب است».[10]
زیرا ماه محرم نخستین ماه سال است بنابراین اگر با عمل نیک مانند روزه آغاز گردد، سال بهتر و پر از برکت خواهد بود.
7- روزة ماه شعبان: ام المؤمنین عایشه رضی الله عنها می فرماید: » من ندیدم که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم در هیچ ماهی بیشتر از ماه شعبان روزه بگیرد زیرا که تمام ماه را روزه می گرفت «[11].
8- روزة، روز عاشورا که موضوع بحث ما خواهد بود، عاشورا روز دهم ماه محرم است که خداوند گناهان یکسال گذشته را برای روزه دار در این روز می بخشد، از ابی قتاده رضی الله عنه روایت است که آنحضرت صلی الله علیه وآله وسلم فرموده است : » امیدوارم که خداوند روزة عاشورا را سبب کفارة گناهان سال گذشته قرار دهد«[12].
حقیقت عاشورا
مؤلف:
محمد عوده رحیلی
مترجم :
قریب الله مطیع
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله وحده والصلاة و السلام على من لانبی بعده و على آله وأصحابه الذین صدقوا وعده وبعد:
خداوند متعال میفرماید: (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِی السِّلْمِ کَافَّةً وَلا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ * فَإِنْ زَلَلْتُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْکُمُ الْبَیِّنَاتُ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ)[1]
ترجمه:« ای مومنان! همگی اسلام را به تمام و کمال بپذیرید و به صلح و آشتی در آیید، و از گامهای شیطان پیروی نکنید و به دنبال او راه نروید بی گمان او دشمن آشکار شما است و اگر بعد از آمدن دلائل واضح منحرف و دچار لغزش شدید و به دام شیطان افتادید بدانید که بی گمان خداوند توانا و حکیم است».
آیات فوق مؤمنان را به پیروی اوامر خداوند و فرمانبرداری احکام و قوانین شریعت محمدی امر می نماید چنانکه از پیروی گامهای شیطان و آنچه را پسندیده و زیبا جلوه میدهد منع نموده است. اسلام دینی متکامل است که هیچگونه زیادت و کمی را پذیرا نیست زیرا خداوند دینش را به وسیلة حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم به اتمام رسانید، همه احکام و قوانین را به طور مکمل و مفصل به مردم بیان کرد، برای هیچ کسی جای نو آوری و تجدید در دین باقی نمانده است، و آنکه در اسلام چیزی را بوجود آورد که از آن نباشد و یا اصلی از اصولش بدان گواهی ندهد پس آن مردود بوده بدان توجه نمی شود. شیطان همیشه کوشیده است تا مسلمانان را از راه اصلی شان به کجراهه و گمراهی بکشاند، و مانند خود تعدادی را هلاک نماید، پس افسوس به کسانیکه از راه خدا دور گشتند و از جادة حق منحرف شدند و به بیراهه رفتند.
خداوند میفرماید: )فَلْیَحْذَرِ الَّذِینَ یُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِیبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ یُصِیبَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ([2]
ترجمه: «آنان که بافرمان او مخالفت میکنند باید از این بترسند که بلائی گریبانگیر شان گردد. یا اینکه به عذاب در دناکی دچار شوند».
امروز مصائب گوناگونی که اعم از قحطی، ویرانی، کشتار، زلزله، ذلت و غیره گریبانگیر مسلمانان است سبب اساسی آن، دوری آنها از اوامر خداوند و رسولش است، هیچ روزی نیست که واقعة تلخی بر مسلمانان رخ ندهد، ولی بخود نمی آیند و متوجه نمیشوند! متأسفانه شیطان توانسته است، سنت را بدعت، و بدعت را سنت به مردم جلوه دهد و تعدادی را بدنبال خود بکشاند. عاشورا ! روزیکه با روزه گرفتن گناهان یکسال قبل محو می گردد ولی شیطان با حیله و نیرنگش توانست اینروز را از خط سیر اصلی اش منحرف سازد. علاوه بر آن، آنها را مرتکب اعمال ناشایسته و بدعت در دین کند.
این رسالة کوچک بیانگر این حقیقت است، خواننده گرامی از لابلای آن در می یابد که عمل پیامبرمان صلی الله علیه وآله وسلم و یارانش چه بود و شیطان با چه نیرنگی بعضی ها را به کجا برده است؟! خوانندة گرانقدر! کتابی که اکنون به شما تقدیم می داریم حقیقت روز عاشورا را بیان می کند، مؤلف این کتاب برادر فاضل ما محمد عوده رحیلی است که خداوند به وی توفیق داد تا معلومات مفصلی در مورد روز عاشورا و آنچه به اینروز ارتباط دارد(صوم عاشورا و ما یرتبط بهذا الیوم) جمع آوری کند. از خداوند پاداش بزرگ برایش استدعا می کنیم.
بنده این کتاب را بطور مختصر به زبان فارسی ترجمه کردم تا آن عده از مسلمانان که از حقیقت روز عاشورا بی خبرند آگاه شوند همچنین راهی از راه های شیطان که بعضی از برادران و خواهران ما را به بیراهه برده است مسدود گردد. در اخیر از خداوند مسئلت دارم که این عمل را خالصانه برای رضای خویش بپذیرد و به ما اخلاص در عمل ارزانی فرماید و توفیقمان دهد که بندگان شایستة او باشیم و ما را از رفتن بدنبال شیطان و ظالمان و فاسقان بدور دارد. إنه سمیع مجیب
قریب الله مطیع
مدینة منوره
18 شوال 1424 هـ ق
